Jagódki Jagódki Poziomki Poziomki Orzeszki Orzeszki Jarzębinki Jarzębinki Grzybki Grzybki

Wspieranie rozwoju dziecka przedszkolnego - rola rodziców i wychowawców przedszkola

 

Wspieranie rozwoju dziecka przedszkolnego -  rola rodziców i wychowawców przedszkola.

 

  1. Czynniki decydujące dla optymalnego rozwoju dziecka od urodzenia do dorosłości:

×          egzystencjalna rola rodziców w pielęgnowaniu i stymulowaniu rozwoju dziecka

×          wspierająca rola przedszkola i grupy rówieśniczej w nabywaniu dojrzałości społecznej i emocjonalnej dziecka

×          specjalistyczna pomoc w diagnozie i terapii w sytuacji niefizjologicznego rozwoju dziecka.

  1. Praca opiekunów nad gotowością dziecka do podjęcia roli przedszkolaka:

×          wcześniejsze wysiłki rodziców i potencjalnych wychowawców p-la nakierowane na wyjaśnienie dziecku kierunku zmiany jego dotychczasowej sytuacji życiowej i nowych warunków funkcjonowania

×          etap przedszkolny to etap inicjujący funkcjonowanie dziecka poza gronem najbliższych, a stanowiący pomost pomiędzy domem a szkołą, wraz z jej wymaganiami poznawczymi, uwagowymi, emocjonalnymi i społecznymi wobec dziecka.

  1. Znacząca rola rodziców w towarzyszeniu dziecku i wspieraniu go w jego spontanicznym rozwoju na wszelkich wymiarach:

×          A. poznawczym

×          B. rozwoju mowy

×          C. rozwoju motorycznym i grafomotorycznym

×          D. percepcji wzrokowej i słuchowej

×          E. społecznym i emocjonalnym

×          F. koncentracji uwagi i kontaktu wzrokowego.  

 

A. Optymalny rozwój umysłowy dziecka przedszkolnego:

×          warunkuje i gwarantuje naturalną ciekawość poznawczą malucha otaczającym go środowiskiem

×          jest podstawą prawidłowego, całościowego rozwoju psychomotorycznego dziecka na etapie przedszkola i osiągnięcia wszystkich kompetencji, przygotowujących je do opanowania późniejszych umiejętności pisania, czytania i liczenia

×          warunkuje zdolność dziecka do uważnego słuchania i zapamiętywania kierowanych do niego komunikatów, refleksji nad poprawnością wykonania i zdolnością do autokorekty

×          motywuje dziecko do zaangażowania w działanie i kontynuacji celowego wysiłku.


B.  Mowa i wymowa dziecka:

×          opanowanie systemu językowego jest kompetencją nadrzędną, warunkującą prawidłowy rozwój umysłowy dziecka, istotna jest świadomość rozwoju mowy u dziecka w 3 wymiarach:

-        komunikacyjnym (istnieje naturalna motywacja malucha do porozumiewania się z drugą osobą za pomocą mowy, trafnych znaczeniowo wypowiedzi, adekwatnych do sytuacji i osoby rozmówcy, odpowiednich form grzecznościowych, podejmowania symetrycznego dialogu, budowania celowej narracji)

-        językowym (optymalny zasób pojęciowy, płynność słowa i dostępność pojęciowa, praktyczna umiejętność stosowania reguł gramatycznych i składniowych, warunkujących operowanie strukturami zdaniowymi)

-        artykulacyjnym (poprawna wymowa głosek, sylab i grup spółgłoskowych).

 

C.  Stymulowanie prawidłowego rozwoju motorycznego dziecka przez rodziców  w domu i wychowawców w przedszkolu:

-        to właściwe napięcie wszystkich partii mięśni i zdolność do adekwatnej do wieku koordynacji ich pracy (siadanie, raczkowanie, chodzenie, chwyt pensetowy, pozycja W niedopuszczalna,

-        prawidłowe trzymanie i posługiwanie się kredkami, kolorowanie w konturach, samodzielne rysowanie postaci, wycinanie, lepienie, krojenie, próby grafomotoryczne, płynność ruchów grafomotorycznych i stabilny nacisk ołówka na kartkę, docelowe  precyzyjne pismo w liniaturze).

 

D. Znaczenie gotowości dziecka do percepcji wzrokowej i słuchowej:

-        warunkuje wrażliwość dziecka na bodźce słyszane i widziane (słowa, zdania, litery, wyrazy),

-        kształtuje świadomość sylabową, potem głoskową, warunkujące samodzielne pisanie ze słuchu i z pamięci,

-        pogłębia wrażliwość dziecka na bodźce wzrokowe symboliczne (litery, wyrazy, cyfry i liczby, zapis nutowy),

-        warunkuje świadomość głoskowej budowy słów i literowej struktury wyrazów,

-        jest podstawą dla identyfikacji liter, sylab i całych wyrazów w nauce płynnego czytania ze zrozumieniem.

 

E.  Adekwatny do wieku rozwój emocjonalny i społeczny:

-        warunkuje gotowość dziecka do podjęcia próby oderwania się od matki i doświadczenia pozytywów płynących z zainicjowania i podtrzymania relacji społecznych z rówieśnikami w przedszkolu (bardzo zróżnicowane są reakcje dzieci),

-        pozwala na włączenie się i zaakceptowanie zasad obowiązujących w nowej grupie społecznej, obserwacje innych w podobnych sytuacjach trudnych, radzenie sobie z niepowodzeniami i doświadczanie sukcesów na tle grupy rówieśniczej (to pierwsze doświadczenia życiowe naszych dzieci).


F.  Trening koncentracji i utrzymania uwagi:

-        doświadczanie kontaktu 1:1 w domu, a 1:25 w przedszkolu stymuluje dziecko do natężania uwagi i utrzymywania uważności na kierowanych do niego i grupy poleceniach,

-        bezpośrednia zabawa z rówieśnikami wymaga od dziecka uważności, relacji wzrokowej i werbalnej, podążania za zmiennością zasad i przebiegiem wydarzeń w zabawie, modyfikowania własnego zachowania adekwatnie do sytuacji,

-        koncentracja jest niezbędna, by dziecko skupiło aktywną uwagę na działaniu i je sfinalizowało,

-        filtr ważności bodźca pozwala na ocenę przydatności bodźca i niepoddawanie się zagłuszającemu działaniu dystraktorów.

 

  1. Najczęstsze symptomy zaburzeń rozwoju mowy małego dziecka, dające rodzicowi sygnał do niezwłocznej specjalistycznej konsultacji:
  • wydłużony etap pojedynczych dźwięków i wspierania się gestem w kontakcie z domownikami (alalia prolongata)
  • opóźnienia w poprawności artykulacyjnej podczas wymawiania głosek, sylab i słów (reranie, seplenienie, język przed zębami)
  • niski poziom motywacji własnej dziecka do komunikacji słownej z otoczeniem (ADHD, zaburzenia ze spektrum autyzmu, „wyręczająca” postawa rodziców)
  • niepłynność w mówieniu (niepłynność fizjologiczna, jąkanie)
  • brak reakcji na bodźce słuchowe lub reakcja asymetryczna  (badanie słuchu w celu wykluczenia głuchoty lub niedosłuchu)
  • zaburzenia w obrębie anatomicznej struktury narządów mowy:

-        wada anatomiczna ucha jako narządu zmysłu,

-        rozszczep wargi i podniebienia,

-        zbyt krótkie wędzidełko,

-        duża masa języka,

-        wady zgryzu: zgryz otwarty, przodozgryz.

 

Podsumowanie:

 

×          niezastąpiona rola rodziców w harmonijnym i całościowym rozwoju dziecka przez cały etap wychowania i edukacji,

×          niezbędna rola wychowawców przedszkola w optymalnej stymulacji wszystkich sfer rozwoju dziecka od 3. roku życia do podjęcia obowiązku szkolnego,

×          konieczna pomoc specjalistów (psycholog, neurologopeda), w sytuacji niefizjologicznego i niepokojącego przebiegu rozwoju dziecka w jakiejkolwiek sferze kompetencyjnej.

 

 

Opracowała

Barbara Walińska  - psycholog neurologopeda